fbpx

Niniejsze opracowanie powstało na podstawie publikacji Raman K., A matter of Health. Integration of Yoga and Western Medicine for Prevention and Cure, Chennai (Madras), 1998. Wszelkie pytania i wątpliwości prosimy kierować do autora powyższej publikacji.

Pozycje odwrócone są wyjątkową grupą asan. Tego typu pozycje nie występują w żadnym innym systemie ćwiczeń. Ich najważniejszym zadaniem jest odwrócenie negatywnego działania grawitacji na nasze ciała.  Z punktu widzenia fizjologii, asany te zapobiegają stagnacji w krążeniu i opadaniu organów, zwiększają też dotlenienie komórek. Ma to duży wpływ na utrzymanie dobrego zdrowia. Inwersje to zdecydowanie najważniejsze asany  (szirszasana czyli stanie na głowie, nazywana jest wręcz „królową asan”), ich wykonywanie powinno być stałym elementem codziennej praktyki.

 

Działanie pozycji na serce i układ krwionośny. Podczas wykonywania pozycji odwróconych zwiększa się powrót żylny i krew dopływa do serca bezwysiłkowo. Pojemność minutowa serca wzrasta, jednak bez wzrostu ciśnienia i częstości serca (osoby całkiem zdrowe mogą wykonywać poszczególne asany z tego rodzaju nawet po 15 minut każda, zakładając, że instruktaż został przeprowadzony przez profesjonalistę). Miesień sercowy jest masowany poprzez ucisk przepony (szczególnie korzystnie na poprawę jego kurczliwości wpływa setu bandha sarvangasana).

Dzięki praktyce pozycji odwróconych elastyczność aorty i głównych naczyń krwionośnych zostaje zachowana z wiekiem, jak również nie dochodzi do ograniczenia perfuzji mózgowej, co jak wiadomo może prowadzić do udarów i otępienia starczego. Pozycje odwrócone powinny być stosowane jako podstawowe narzędzie w profilaktyce udarów niedokrwiennych. Biorąc pod uwagę, że w przypadkach terapeutycznych pozycje te wykonywane są w sposób zmodyfikowany i z użyciem odciążających przyborów, są one zasadniczo bezpieczne dla osób cierpiących na różne schorzenia. Oczywiście krążenie tętnicze w mózgu zwiększa się w pozycjach odwróconych, ale tętnica mózgowa rozszerza się przyjmując więcej krwi zapobiegając wzrostowi ciśnienia i prędkości przepływu. Badania dowiodły, że nawet wewnątrz gałkowe ciśnienie żylne nie rośnie, jeśli pozycje wykonywane są poprawnie. To sprawia, że również osoby z określoną postacią jaskry mogą wykonywać ćwiczenia bezpiecznie.

 

Działanie pozycji odwróconych na układ oddechowy. Podczas zwiększonego powrotu żylnego w płucach otwiera się więcej żył płucnych i kapilar, co daje lepsze krążenie płucne. W trakcie rytmicznego oddychania na skutek zwiększania ucisku płuc na przeponę ćwiczony jest cały aparat dolnych dróg oddechowych, bez jednoczesnego zwiększenia zużycia tlenu. Z czasem zwiększa się pojemność życiowa płuc, a dzięki głębokiemu oddychaniu w tych pozycjach, polepsza się krążenie komórek T i B, wpływających na odporność układu oddechowego. Poprawia się również krążenie w górnych drogach oddechowych, otwierają się zatoki i odżywiana jest prawidłowo błona śluzowa. Zmniejsza się zapadalność na alergie i infekcje.

 

 Działanie pozycji odwróconych na układ nerwowy i hormonalny. Wszystkie pozycje z tego rodzaju relaksują współczulny układ nerwowy – a co za tym idzie regulują napięcie naczyń krwionośnych i mięśni. W związku z tym wykorzystuje się je w terapii nadciśnienia. Pobudliwość neuronów zachodzi odwrotnie w stosunku do aktywności układu. U pacjentów z podwyższonym ciśnieniem, neurony „męczą się” z powodu ich nadmiernej aktywności. W trakcie wykonywania pozycji odwróconych neurony te są “wyciszane”. W efekcie tego procesu wielu pacjentów twierdzi, że czują się jakby spali w trakcie wykonywania tego rodzaju asan. Jest to związane z wyczerpaniem nerwowym – swoistym “przegrzaniem” układu i w takim wypadku praktyka asan odwróconych regulując podstawowe procesy fizjologiczne regeneruje organizm. Gruczoły wydzielania wewnętrznego znajdujące się w mózgu są odżywiane z uwagi na doskonałe ukrwienie (szczególnie w staniu na głowie). W ogóle z uwagi na anatomiczne połączenia między układem nerwowym i hormonalnym, tonizowanie jednego oddziałuje na drugi. Szczególne znaczenie ma tu obniżanie pobudliwości układu współczulnego. Podczas stania na głowie podwzgórze, wzgórze oraz jądro podstawne są poddawane perfuzji krwi. Pozycja „schładza” te obszary i „uśmierza” je. Można to odczuć w trakcie praktyki w postaci uczucia chłodnej twarzy, co jest spowodowane przede wszystkim termoregulacyjnym działaniem podwzgórza. Związane z wiekiem neurologiczne dysfunkcje nie występują w tych obszarach. Tarczyca i gruczoły przytarczyczne są dobrze ukrwione w świecy i pługu z powodu docisku brody. Technika ta (zwana jalandhara bandha) masuje gruczoły, poprawiając ich ukrwienie. Pozycje te na początku łagodzą tarczycę, a później działają stymulująco. Obie pozycje zapobiegają dysfunkcjom gruczołu tarczowego. Nadnercza odpoczywają, a później są energetyzowane.  [1]

Przygotował i opracował Bartosz V. Niedaszkowski

 

[1]  Raman K., A matter of Health. Integration of Yoga and Western Medicine for Prevention and Cure, Chennai (Madras), 1998, str. 316